“ဆင်သမားနှင့်ကျားရဲတစ်ကောင် “(စ/ဆုံး)
—————————————————-
စမ်းချောင်းတစ်ခုအနားရှိ အိုက်လောလူတို့ဆင်စခန်းမှာ တဲငါး လုံးသာရှိသည်။ ထိုတဲငါးလုံးတွင် ဆင်ဦးစီးမိသားစု ငါးစုနေထိုင်ကြသည်။
ဆင်ဦးစီးတိုင်းသည် မနေ့က အလုပ်သိမ်း၍ စားကျက်သို့မောင်းလွှတ်လိုက်သော မိမိတို့၏ဆင်များကို ဤနေ့မနက်တွင် သူ့ဆင်ကိုယ့်ဆင် ရှာဖွေ၍ ရအောင်ပြန်ကောက်ကြရသည်။ ထို့ကြောင့် အလုပ်စခန်း စောဝင်နိုင်ရန် မိုးမလင်းမီကပင် ဆင်နောက်လိုက်ကြရလေသည်။
“ပွဲနေ့ဝင် ဆင်ညကောက်” ဆိုသကဲ့သို့ အိုက်လောလူသည် မိုး မလင်းမီကပင် ဆင်ကောက်ထွက်လာရလေသည်။
ဆင်ဦးစီးတစ်ယောက် ဆင်ကောက်သွားရာ၌ ရိုးရာအယူအဆ များရှိ၏။ ဆင်ကောက်ရန်သွားသော ဆင်ဦးစီးသည် ဆင်ထူးလမ်းကြောင်း ပေါ်၌ အလေးအပေါ့မသွားရ။ တံတွေး မထွေးရ။ အကယ်၍ ထိုသို့ ပြုလုပ် မိလျှင် ကျားနှင့်တွေ့ရတတ်သည်။ သို့မဟုတ် ဆင်ပျောက်တတ်သည်ဟု အယူရှိကြသည်။
အမှန်မှာ ဆင်ဦးစီးသည် ဆင်ကောက်သွားရာ၌က စည်းကမ်းရှိရ သည်မဟုတ်၊ ဆင်ဝိုင်း ဆင်စခန်း၌နေစဉ်တွင်လည်း စည်းကမ်းရှိရသည်။
ဆင်စခန်းတွင်နေစဉ် သူများသားမယားကို မကျူးလွန်ရ၊ သူများ ပစ္စည်းကို မခိုးယူရ အကယ်၍ ကျူးလွန်မိပါလျှင် ဆင်နင်း၍ သေတတ် သည်ဟု အယူရှိကြသည်။
ဆင်ဦးစီးတစ်ယောက်သည် မိန်းမယူပြီဆိုလျှင်လည်း ဆင်ဝိုင်းရှိ လူအားလုံးကို အသိပေး၍ ဥဒိန္နနတ်ပြရသည်။
အချို့ကလည်း “ခေါ်ကာရီနတ်၊ ခုကာရီနတ်” ဟု ဒေသကို လိုက်၍ အမျိုးမျိုးခေါ်ကြသည်။
ဆင်ဦးစီးတစ်ယောက် မိန်းမယူလျှင်သာမဟုတ် လူသစ်တစ် ယောက် ဆင်ဝိုင်းထဲဝင်လာလျှင်လည်း နတ်ပြရသည်။
ဥဒိန္နနတ်ပြရခြင်းမှာ ဆင်စခန်းအနား၌ နတ်စင်ဆောက်လုပ်ပြီး ထိုနတ်စင်နားတွင် ဆင်သမားအားလုံး ဝိုင်းဖွဲ့ကာ မိန်းမရသူဆင်ဦးစီးက သူ မိန်းမရပြီဖြစ်ကြောင်း ကြေညာရသည်။ အသိအမှတ်ပြုပါရန် ပန်ကြား ရသည်။
ထိုနတ်ပြသောနေရာသို့ မိန်းမများ လုံးဝမဝင်ရ။ ဘယ်မိန်းမကိုမှ ခေါ်မလာရ၊ ဖိနပ်မစီးရ၊ ခေါင်းပေါင်း မပေါင်းထားရ၊ နတ်စင်တွင် မုန့်ဖြူ မုန့်နီတင်၍ အချို့ရပ်ကွက်တွင် မင်္ဂလာဆောင်သလို စားပွဲသောက်ပွဲ များပင် စခန်း၌ ကျင်းပလေ့ရှိကြသည်။
တောထဲတောင်ထဲသို့ နံနက်စောစော ဆင်ကောက်သွားရသော ဆင်ဦးစီးသည် မိမိဆင်ခြေရာပုံပန်းသဏ္ဌာန်အရွယ်နှင့် မိမိဆင် ထူးခြား ချက်များကို အပ်ကျမပ်ကျသိရသည်။
ဥပမာ – မိမိဆင်သည် ဆင်ဟိုင်းဖြစ်နေပါက ခြေရာသည်ဝိုင်း နေရမည်။ နောက်ခွာသီး ရှေ့ခွာသီးတို့ကိုလည်း မှတ်သားထားရသည်။
ဆင်၏ စားဖတ်စားကျန်များ လွှင့်ပစ်တတ်သော အလေ့အကျင့် များကိုလည်း သတိထားရသည်။
ဥပမာ – ကျူပင်တစ်ပင်ကို ဆင်ကချိုးစားရာ၌ အရင်းပိုင်းကျူရင်း ဘက်ကို ဆင်သည် ထူးလမ်း၏ ဘယ်ဘက်ပစ်သလား၊ ညာဘက်ပစ် သလား ဂရုစိုက်ကြည့်ရှုရသည်။ ဘယ်ဘက်ကိုပစ်တက်သော ဆင်သည် အမြဲ ထူးလမ်း၏ဘယ်ဘက်ကိုသာ ပစ်တတ်သဖြင့် မိမိဆင်မှာ ဘယ် ပစ်လား ညာပစ်လား မှတ်ထားရသည်။
ထူးလမ်းဆိုသည်မှာ ဆင်သွားရာ၌ တန်းလန်းပါသွားသောသံကြိုး ဆွဲသွားရာ လမ်းကြောင်းကိုခေါ်သည်။
မိမိဆင်ခြေရာနှင့် ဆင်၏စားဖတ် ဘယ်ပစ်ညာပစ်ကိုတွေ့လျှင် ဦးစီးသည် ခြေရာခံ၍လိုက်သွားရ၏။
ထိုလမ်းထဲတွင် ညက ဆင်နားသွားသောနေရာ သို့မဟုတ် ခေတ္တ မှေးအိပ်သွားသောနေရာကို ဂရုစိုက်ကြည့်တတ်ရသည်။
ဆင်ချေးတုံးသစ်များကိုတွေ့လျှင် ချေးတုံးတစ်ပုံကို ခြေနှင့်ကန်၍ ကြည့်ရ၏။
ချေးတုံး၏ အတွင်းသဏ္ဌာန်ကိုကြည့်၍ ဆင်သည် ညက ဝါးကို စားသလား၊ ကျူပင်ကိုစားသလား ခွဲခြားသိရသည်။
ဥပမာ – ညက ဝါးကိုချည်းစားလျှင် မိုးလင်းပိုင်း၌ ကိုင်းမြက်များ ကိုစားရန် ချောင်းကမ်းပါးကိုင်းတောထဲသို့ ဧကန်သွားပြီဟု ယူဆတတ်ရ၏။
ဆင်၏ ပင်ကိုထူးခြားချက်မှာ လူတို့က ဟင်းချို, ဆီပြန်, အချဉ် အစပ်သုပ်များကို မျှ၍ စားသလို ဆင်သည်လည်း ဝါး, , သစ်ခေါက်, သစ်ရွက်, မြက် စသည်တို့ကို မျှမျှတတစားတတ်သည်။
ထို့ကြောင့် ကိုင်းတောရှိရာသို့ လိုက် ရန် တောတောင်ရေမြေ အခြေအနေကိုလည်း သိထားရသည်။
ဤတောတောင်ထဲ၌ ဘယ်နေရာတွင် ကျူတောရှိ၍ ဘယ်နေရာ တွင် ဝါးတောရှိသည်ကို သိထားလေမှ နေမမြင့်မီ ဆင်ကောက်၍ ရ ပေမည်။
ထို့ကြောင့် ကိုင်းတောထဲရောက်လာသော အိုက်လောလူသည် သူ့ဆင်ကို ကိုင်းတောထဲ၌မတွေ့သောအခါ ခလောက်သံကိုနားစွင့်ရ၏။
သူ့ဆင်မှာ ဆင်ဆိုးစာရင်းဝင်ဖြစ်သဖြင့် သံခလောက်ဆွဲပေးထား ရသည်။
သူ့ဆင် ဗိုစိန်၏ ခလောက်သံကို ပျဉ်းမတောင်၊ အင်တောဘက် မကြားရသဖြင့် ဆက်လိုက်လာသည်။
သစ်ပင်ကိုင်းခက်လက်ရှိ ရိုးတံတို့အကြိုအကြားမှာ နေရောင်ခြည် တန်းများကား တစ်တောလုံး တစ်တောင်လုံးကို ဖြန့်ကြက်ထားလေပြီ။
ငှက်ကလေးများ နှင့် တောကြက်တို့၏ တွန်သံမှာလည်း အရပ်ရှစ် မျက်နှာ၌ ညံစီနေလေပြီ။
တောငှက်တိရစ္ဆာန်တို့၏ တွန်သံ မြည်သံကြားတွင် ဗိုစိန်၏ ခလောက်သံကို ကြားရသောအခါ အိုက်သောလူ ဆက်လိုက်လာသည်။
သခင်လိုက်လာပြီဆိုသည်ကို ဗိုစိန်သိအောင်ဟု အိုက်လောလူက သီချင်းတစ်ပုဒ်ကို ဟစ်ဆို၍ အသံပေးလိုက်၏။
“ဘာမပိုတာ ဝေငှလိုက်တော့ – ရာဇဂြိုဟ်သာကေတရယ်နဲ့
ဗာရာဏရယ်တဲ့ တက္ကသိုလ် … အညီထွေးလိုက်တော့ … ဤ လေးပြည်အလယ်ဗဟိုရ်ထင့် … ဟင့် ဟင့်”
အိုက်လောလူ၏ သီချင်းသံမဆုံးခင်မှာပင် သူ့နောက်မှ သစ်ရွက် ခြောက်များကို နင်းလိုက်သံလိုလို ကြားလိုက်ရသဖြင့် နောက်သို့လှည့် ကြည့်မိလိုက်၏။
ရုတ်ချည်း အိုက်လောလူ ခေါင်းနပန်းကြီးသွားသည်။ ကျားကြီးတစ်ကောင်သည် သူ့ကိုကိုက်သတ်ရန် ဘယ်နေရာကပင် ချောင်းမြောင်း လိုက်လာသည်မသိ။
ယခု သူ သီချင်းအော်ဆိုလိုက်၍’ ရုတ်တရက်လန့်သွားရာမှ ကျားခြေသံကို ကြားလိုက်ရသည်။
သို့သော် ကျားကြီးက သူ့ကိုမူပုံမရ၊ ကုပ်ချောင်းကုပ်ချောင်းနှင့်သာ သူ့ဆီ တိုးလာနေသည်။
မည်သို့ လုပ်ရမည်နည်း။
အိုက်လောလူ ကိုယ်ပေါ်တွင် လက်နက်ဆို၍ ဆင်ချွန်းနှင့် ဓားမြှောင်တစ်လက်သာပါသည်။
ဓားမြှောင်တောင်မှ သူ့ဆင်ဗိုစိန် တစ်ခါတစ်ခါဗွေဖောက်တတ် သော ဆင်ဆိုးစာရင်းဝင်မို့သာ။
“ဟေး … ဟေး”
အိုက်လောလူ အော်ဟစ်ခြောက်လှန့်၏။
ကျားဆိုးကြီးမှာ မကြုံဖူးလောက်အောင် မာန်ဖီကာ သူ့ဆီသို့သာ တန်းတန်းမတ်မတ်လာနေသည်။
ဟေး ဟိုင်း ဟေးဟု အော်နေ ခြောက်လှန့်နေသံကိုပင် မခန့်ဘဲ အိုက်လောလူကို “ဝေါင်း”ခနဲအသံနှင့်အတူ ခုန်အုပ်လိုက်၏။ အိုက်လောလူ အရှောင်မမြန်လျှင် ကုပ်ကိုခဲပြီးသား ဖြစ်သွားနိုင်သည်။
ပြေး၍ ဘယ်လိုမှမလွတ်တော့သည်ကို အိုက်လောလူသိသည်။ ဆင်လိုက်လျှင် လှည့်ပတ်ပြေးက လွတ်နိုင်သေး၏။ ကိုယ်ခန္ဓာကြီးသော ဆင်သည် အလှည့်အကွေ့၌နှေးကွေးသည်။ ဖျတ်လတ်သောကျားကမူ အလှည့်အကွေ့လည်းမြန်သည်။
ထို့ကြောင့် အိုက်လောလူသည် သွေးရူး သွေးတန်းနှင့် ရမိရရာ တွေ့မိတွေ့ရာ သစ်ပင်တစ်ပင်ပေါ် တွယ်တက်ပြေးရတော့၏။
သစ်ပင်ပေါ်ရောက်မှ အိုက်လောလူက သူ့အမှားသူ သတိရမိပြန် ၏။ ကျားလိုက်လျှင် နွယ်ပင်, ဒိုးပင်, ဆင်တုန်းမနွယ်ပင်များ လိမ်ခွေ ရစ်ပတ် အထပ်ထပ်တက်နေသော သစ်ပင်မျိုးပေါ်သာ တက်ပြေးရသည်။
ကျားမှာ လူလို နွယ်ပင်များကို ဆွဲကိုင်ဖက်တွယ်၍တက်နိုင်သော တိရစ္ဆာန်မျိုးမဟုတ်။ နွယ်ပင်, ဒိုးပင်များကို ကျားက ကုတ်ခြစ်၍ မမြဲတဟ်။ ကျားတက်လာသည်နှင့် နွယ်ပင်များယိမ်းလှုပ်ကာ ကျားပြုတ်ကျတတ် သည်။
ယခု အိုက်လောလူတက်ပြေးနေမိသော သစ်ပင်မှာ အင်ပင်ဖြစ် သဖြင့် အောက်ခြေရှင်းသည်။ ပင်စည်ကလည်း လူကြီးပေါင်လုံးလောက် သာရှိပြီး ခပ်ကိုင်းကိုင်းဖြစ်နေရာ ကျားတက်လာမည်ဆိုလျှင် တက်လာ နိုင်သည်။
အိုက်လောလူသည် ကြောက်ကြောက်နှင့်အင်ပင်ပေါ်က ကျားဆိုး ကြီးကို ငုံ့ကြည့်လိုက်၏။
သူဤသစ်ပင်ပေါ် တက်သွားသည်ကို မြင်လိုက်သော ကျားဆိုး ကြီးကလည်း သူ့ကိုမော့ကြည့်ကာ မာန်ဖီနေ၏။
အိုက်လောလူ စောစောက ထင်ထားခဲ့သည့်အတိုင်းပင် ကျားဆိုး ကြီးသည် သူ့ကိုမြင်လိုက်သည်နှင့် သစ်ပင်ပေါ်ကုတ်ခြစ်တက်လာတော့ သည်။
“ကူကြပါဗျို. ကူကြပါ ကျုပ်ကို ကျားလိုက်လို့ကူကြပါဦး၊ ဒီအနားမှာ ဆင်သမားများ မရှိကြဘူးလား၊ ကျုပ်ကို ကျား ကြားလိုက် နေလို့ ကူ .. ကူကြပါဦး”
အိုက်လောလူမှာ အော်လည်းအော် သစ်ပင်အမြင့်ပေါ်တက် လည်းတက်နှင့် ဇောချွေးတွေပြန်နေ၏။
သူ အသံကုန်အော်ဟစ် အကူအညီတောင်းနေသော်လည်း သူ့ကို ကူမ,လာမည့် ဆင်သမား တစ်ဦးတစ်ယောက်၏ အသံကိုမျှမကြားရ။
သူအော်လိုက်သဖြင့် ကျားဆိုးကြီးကသာ အတင့်ရဲစွာ သစ်ပင် ပေါ် ကုတ်ခြစ်တက်လာနေသည်။
“ကူကြပါဦးဗျိုး. ကူကြပါဦး .. ကျုပ်ကိုကျား ..ကျားလိုက် ကိုက်နေလို့ပါ”
အိုက်လောလူ အသံကုန်အော်လိုက်သံမှာ တောသံတောင်သံ အဖြစ်သာ ပဲ့တင်ပြန်ထပ်လာသည်။ ဆင်သမားများအသံဆို၍ကား အရိပ် အယောင်မျှပင်မကြားရ။ အိုက်လောလူမှာ ပိုအားငယ်သွားသည်။
ကျားကြီးကလည်း သူမည်မျှ အော်ဟစ်ခြောက်လှန့်နေသော်လည်း သစ်ပင်ပေါ်ကိုသာ တက်မြဲ မရအရကုတ်ခြစ်တက်လာနေ၏။ အိုက်လောလူ ကြားဖူးနားဝတစ်ခုကို သွားသတိရသည်။
ကျားဆရာကြောင်သည် ကျားကို သစ်ပင်တက်သာသင်ပေးပြီး ဆင်းနည်းကို သင်မပေးသွားဘဲ ဆရာစားချန်ထားခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ကျားများ သည် သစ်ပင်ပေါ်သာ တက်တတ်သော်လည်း အဆင်းကို ကြောင်လိုမဆင်းတတ်၊ အတက်သာ ကြောင်လိုတက်တတ်သော်လည်း အဆင်းတွင် ကြောင်ဆင်းမဆင်း ကြောင်ကျမကျဘဲ၊ ခွေးကျ ကျတတ် သည်ဟုဆိုသည်။
သို့သော် ယခုခက်နေသည်မှာ သူသည် အင်ပင်ကိုင်းဖျားကိုင်းနား ကိုခိုတွဲကာ ဆင်းပြေးရန်မှာ ဘယ်လိုမှမဖြစ်နိုင်ပေ။
သူသည် ဝါးတစ်ရိုက်မကမြင့်သော အင်ပင်ပေါ်သို့ ရောက်နေ လေသည်။
ကြောက်ကြောက်နှင့် ခုန်ချလျှင်လည်း ကျားကိုက်၍ မသေခင် ခါးရိုးကျိုး အရင်ခံရပေဦးမည်။
ကျားဆိုးကြီး သည် သူအော်လိုက်တိုင်း ပို၍ဒေါသထွက်ကာ အင်ပင်ပေါ်သာ မရအရကုတ်ခြစ်တက်လာနေသည်။ ကျားကြီးနှင့် အိုက်လောလူတို့မှာ လက်တစ်ကမ်းအလိုသာရှိတော့သည်။ အင်ပင်မှာ လူကြီးပေါင်လုံးခန့်သာရှိသဖြင့် အပေါ်ကိုလည်း ဆက်တက်၍မရတော့။
အိုက်လောလူမှာ ပို၍ကြောက်၊ ပို၍ဇောချွေးတွေပြန်ကာ ကြံမရ ဖြစ်နေစဉ် သူ့ခါးမှပေါက်ချိပ်ထဲက ဆင်ချွန်းနှင့်ဓားမြှောင်ကို ယခုမှ သတိ ရသွားလေသည်။
ထိုအချိန်မှာ ကျားဆိုးကြီးသည် သူ့ကို ပထမဦးဆုံးအကြိမ် လက်နှင့် စတင်လှမ်းပုတ်လာသည်။ သူက ဓားမြှောင်နှင့် လှမ်းရမ်းပြန် တွက်လေ၏။ ကျားကြီးလက်ကို ဓားမြှောင်ဦးဖျား ထိသွားပုံရသည်။
အိုက်လောလူက ကျားဆိုးကြီးကို စသလိုဖြစ်သွားသဖြင့် ကျားဆိုး ကြီးမှာ ပို၍ ဒေါသထွက်လာသည်။
“ခြေနှစ်ဖက် လက်တစ်ဖက်နှင့် ပေါင်လုံးလောက်ရှိသော အင်ပင် ကို – အမိအရကုတ်ခြစ်ထားကာ လက်တစ်ဖက်ကို အကြိမ်ကြိမ်အသုံးချ တိုက်ခိုက်လာသည်။ ပါးစပ်နှင့် ဟပ်ကိုက်နိုင်ရန်လည်း ခါးကိုကုန်းပြီး အားယူမာန်ဖီလာသည်။
အင်ပင်ကိုင်းမှာ ခပ်ကိုင်းကိုင်း ဖြစ်နေသဖြင့် ခြေနှစ်ချောင်းလက် တစ်ဖက်နှင့် သူ့ကိုယ်လုံးကြီးကို မနိုင်မနင်းဒေါသတကြီးလည်း ထိန်းထား နေရ၏။
အိုက်လောလူမှာလည်း ကျားကြီးနည်းတူ လက်ဝဲလက်က အင်ပင် ၏ပင်စည်ကို မြဲမြဲဖက်တွယ်ကာ လက်ယာလက်နှင့် ဓားမြှောင်ကို မြဲမြဲ ဆုပ်ကိုင်ပြီး ကျားကြီး လှမ်းပုတ်လိုက်တိုင်း ကျားကြီး ကိုဓားမြှောင်နှင့် ပြန်၍ လှမ်းတွက်နေရသည်။
ကျားတစ်ပြန် လူတစ်ပြန်ဖြစ်နေရာမှ လက်တစ်ဖက်ဒဏ်ရာရ သွားသော ကျားဆိုးကြီးသည် အားမာန်သွင်းကာ အိုက်လောလူကို လှမ်း ကိုက်သည်။
အိုက်လောလူကလည်း ဓားမြှောင်နှင့် ထိရာမိရာကို လှမ်းတွက် လိုက်သည်။ တစ်ချက်တွင် ဘယ်နေရာကိုထိသွားသည်မသိ၊ ကျားကြီး သည် အင်ပင်ပေါ်က တလိမ့်ခေါက်ကွေးလိမ့်ကျသွား၏။
အင်ပင်အောက်တွင် အော်ဟိန်းမြည်ဟည်းကာ ထွက်ပြေးရန်လှုပ် ရှားနေသော ကျားကြီးကို အိုက်လောလူသည် တုန်တုန်ယင်ယင်နှင့် အင် ပင်ပေါ်က ငုံ့ကြည့်နေ၏။
ကျားဆိုးကြီးသည် အင်ပင်နားက ထွက်ပြေးရန်သာ ကြိုးစားနေရ သော်လည်း သူ့ခြေလက်တွေက ဦးတည်ရာမဲ့နေသည်။ ဟိုအပင်တိုက် သည်အပင်ဝင်ဆောင့်နှင့် သူသွားလိုရာကို တည့်တည့်မတ်မတ်မသွားနိုင် မပြေးနိုင်ဖြစ်ကာ တဝေါင်ဝေါင် အော်ညည်းနေသည်။
ထိုအခါမှ အိုက်လောလူ ဓားမြှောင်နှင့် လှမ်းတွက်လိုက်ချက်မှာ ကျားဆိုးကြီး၏ မျက်လုံးနှစ်ဖက်ကို ကန့်လန့်ဖြတ်ထိမှန်ပြီး ကျားဆိုးကြီး မျက်စိနှစ်ဖက်စလုံး ကန်းသွားပြီဖြစ်ကြောင်း အိုက်လောလူ သိလိုက်ရ လေသည်။
#ဖိုးကျော့
(၁၉၉၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ၊ ရွက်နုဝေမဂ္ဂဇင်း)